KÜLTÜR DAİRESİ’NİN “BALIK”LA İMTİHANI

 

Rivayet edilir ki, Picasso’nun bir sergisinde, alacalı bulacalı renklerin ve biçimlerin sarmaş dolaş olduğu ve altında “Balık” yazan resmi gören bir kişi, Picasso’ya alaycı bir ifade ile “Bunun neresi balığa benziyor ki?” diye sorar. Picasso da buna cevaben, “O zaten balık değil, resim” cevabını verir.

 

Kültür Dairesi, “Güzel Sanatlarla İlgili Derneklere Yardım Tüzüğü” kapsamında, başvuru yapan derneklere belli koşullarda maddi yardım yapmaktadır.Tüzüğe göre yardımdan yararlanma koşulları; yasal bir dernek olarak tescil edilmiş olmak, en az 2 yıldır faaliyet yapıyor olmak ve başvuru konusu proje için başka yerden yardım almamaktır. Baraka, geçmiş yıllarda başvurular yapmış ve ilgili koşulları yerine getirdiği için de yardım almıştır. Ancak son yıllarda, Baraka’nın toplumsal gelişmelerdeki duruşu daha görünür olduğundan ve siyasal duruşu netleştiğinden, son 3 yıldır Kültür Dairesi çeşitli bahanelerle Baraka’nın başvurularını reddetmekte ve yardım yapmamaktadır. Bu bahaneler ise, egemenlerin Baraka’ya siyasi olarak karşı tavır alıyor olmasını maskelemeye yönelik bahanelerdir. Örneğin 2011 yılında, Baraka Tiyatro Ekibi’nin “Ermişliğin Ezgisi” adlı tiyatro oyunu için yapılan proje, Değerlendirme Komisyonu tarafından onaylanmış, mali yardımın miktarı dahi belirlenmiş fakat zamanın Kültür Dairesi müdürünün tamemen keyfi ve yasa dışı uygulaması ile para yardımı yapılması engellenmiştir. Son karşılaştığımız bahane ise, Kültür Dairesi’nin bahane üretme konusunda yaratıcılık sınırlarını zorladığını göstermekte. Bu yıl Baraka, Baraka Film Atölyesi’nin “Kıbrıs’ın Öbürleri” belgeseli için başvuru yapmıştır. Başvurumuz değerlendirilmiş, ancak desteklenmesi şartlı olarak kabul edilmiştir. Şart ise, belgeselimizin tamamlanıp Kültür Dairesi’ne sunulması ve Kültür Dairesi’nin, belgeselin sinema sanatı öğelerini taşıdığına kanaat getirmesi ve ancak bunun sonucunda 3000 liralık katkının verilmesidir. Daha önce bizim veya başka bir derneğin projesine böyle şartlı bir kabul verildiği olmamıştır. Daha önce Değerlendirme Komisyonu’nun herhangi bir derneğe veya projeye, “projenizin sanatsal olup olmadığını değerlendireceğiz” şeklinde yaklaştığı görülmemiştir. Tüzük’e göre hareket etmesi ve Tüzük’ten aldığı yetkileri kullanması gereken Komisyon’un, bir projenin sanatsal olup olmadığını değerlendirme yetkisi yoktur. Dolayısıyla Kültür Dairesi ve Değerlendirme Komisyonu, yetkisini aşmaktadır. Komisyonun böyle bir yetkisinin olduğu varsayılsa bile sanatsal olmanın kriterleri neye ve kime göre belirlenecektir. Bu kriterler açıkça Tüzük’te yazmadığına göre görecelidir ve böylesi bir komisyonun belirsiz kriterlere göre karar üretmesi adil olmadığı gibi hukuksal da değildir. Tüzük’teki tanıma göre “Sanat, eleştirici, yaratıcı, eğitici değerlendirici güzel ya da güzelleştirici estetiği anlatır.”  Bu tanım çok genel bir ifade olup “sanatsal”ın kriterlerini belirlemekten uzaktır.

 

Kültür Dairesi’nden talep edilen yardımın sebebi, belgeseli çekmek için ihtiyaç duyulan araç gereçlere ve teknik olanaklara erişebilmektir. Kültür Dairesi ise bizlere, önce belgeseli çekip göndermemizi, eğer sanatsal bulunursa yardım edeceklerini söylüyor. Yani belgeseli yapmak için talep ettiğimiz yardımı, ancak belgeseli yapıp onlara gönderdikten sonra yapabileceklerini dile getirerek büyük bir tutarsızlığa ve mantıksızlığa düşmektedirler.

 

Projemiz, bu destek olmadan da elimizdeki dar ve eksik teknik olanaklarla tamamlanabilir. Bizim derdimiz, Kültür Dairesi’nin tarafsızlık ve eşitlik ilkelerini bir yana bırakıp, Baraka’ya karşı siyasi bir tavır takındığını ortaya koymaktır. Bizler, son 3 yılki deneyimlerimizden yola çıkarak Daire’nin bu taraflı tutumunu bildiğimizden, istedikleri prosedürü uygulasak bile bize yardımda bulunmayacaklarını biliyoruz. Buna rağmen bu komedinin nasıl işleyeceğini görmek, yani Kültür Dairesi’ndeki yetkililerin bir eserin sanat eseri olup olmadığına nasıl karar vereceğini görüp biraz da gülmek için, projemizi tamamlayıp Kültür Dairesi’ne gönderme kararı aldık.

 

Baraka Kültür Merkezi’nin sanatsal üretimleri Picasso’nun resimleri kadar nitelikli değildir elbette; ama hem yetkilerini aşarak hem de kibirli bir tavır ile neyin sanat olup neyin sanat olmadığını belirleyebileceğini zanneden Kültür Dairesi’nin, Picasso’ya “Bu balık değil ki” diyen kişiyi temsil ettiğinden eminiz.